Aktualności
PEDAGOG: Informacja – cena internetowych usług
Korzystanie z Internetu nieuchronnie wiąże się z udostępnianiem informacji o sobie. Niektóre z nich ujawniamy świadomie (np. opisywanie swoich zainteresowań na portalach społecznościowych).
Wiele usług zachęca do podawania różnych danych (np. przy zawieraniu umowy, przez podsuwanie ankiet), jednak sporo cyfrowych śladów zostawiamy po sobie mimowolnie, czasem nawet nie zdając sobie z tego sprawy.
Już samo wejście na dowolną stronę internetową uruchamia przepływ danych. Administrator strony automatycznie uzyskuje: nasz adres IP oraz informacje o przeglądarce, z której korzystamy (m.in. wersja, system operacyjny, język i czcionki). Strony, które odwiedzamy, wykorzystują różne mechanizmy służące pozyskaniu informacji. Najpopularniejsze są ciasteczka (ang. cookies), czyli specjalne pliki zapisywane na komputerze użytkownika. Ciasteczka mogą służyć różnym celom – część z nich jest niezbędna do prawidłowego wyświetlania strony bądź logowania. Zadaniem pozostałych jest zdobycie cennych informacji.
Warto wiedzieć, że w Internecie jesteśmy śledzeni nie tylko przez strony, na które akurat wchodzimy. Na komputerach mogą być zapisywane również ciasteczka innych stron (ang. third party cookies). Informacje o nas mogą trafiać do baz danych firm udostępniających systemy do prowadzenia statystyk (np. Google Analytics) lub serwisów społecznościowych (np. Facebook, Google+).
Zbierane w sieci dane są tak szczegółowe, że pozwalają na śledzenie konkretnych użytkowników. Nawet jeśli nie podamy swojego imienia i nazwiska albo nasze dane zostaną zanonimizowane (czyli oderwane od personaliów), nasza identyfikacja będzie możliwa. Badania naukowców z Massachusetts Institute of Technology pokazują, jak niewiele potrzeba, by konkretną osobę odróżnić od innych: wystarczy znać cztery lokalizacje, w których bywa.
Tylko pozornie korzystanie z internetowych usług (np. z wyszukiwarek, portali społecznościowych, gier) jest darmowe. Ceną jest udostępnianie informacji o sobie. Na podstawie informacji o cechach i zachowaniach (np. płci, wieku czy historii wyszukiwań) poszczególni ludzie są dzieleni na kategorie (wkładani do różnych szufladek). W ten sposób internetowe firmy starają się określić, jakie produkty najlepiej pasują do użytkownika oraz jakie reklamy i kiedy do niego skierować.
Ten mechanizm nazywamy profilowaniem. Wykorzystywany jest on nie tylko przez branżę reklamową, ale i przez najpopularniejsze wyszukiwarki (np. Google, Bing). Bazując na historii zapytań, dopasowują one wyniki do użytkowników. Dzięki temu na przykład pasjonat gier online będzie otrzymywał od wyszukiwarki odpowiedzi dopasowane (statystycznie) do swoich zainteresowań.
Tak właśnie działa efekt bańki filtrującej (ang. filter bubble). Na krótką metę może ułatwiać życie, podsuwając najbardziej oczywiste rozwiązania, na dłuższą – ograniczać dostęp do różnych informacji.
Jeśli chcesz chronić informacje o sobie i mieć kontrolę nad tym, w jaki sposób są one wykorzystywane przez internetowe firmy, przestrzegaj następujących zasad:
- Korzystaj z nicków, a nie imienia i nazwiska.
- Udostępniaj jak najmniej danych na swój temat.
- Zastanów się, z jakich usług w sieci chcesz korzystać (np. portali społecznościowych).
- Jeśli możesz coś nabyć w kiosku obok domu, nie kupuj tego przez Internet.
- Zwróć uwagę na regulamin usług, z których korzystasz (np. na to, do jakich danych ma dostęp aplikacja instalowana na komórce). Nie korzystaj z usług, które pobierają wiele danych w niejasnym celu.
- Świadomie konfiguruj ustawienia prywatności serwisów, z których korzystasz. Staraj się ograniczać ilość informacji, które mogą trafić do innych osób.
- Nie korzystaj z programów, które zbierają i udostępniają Twoją lokalizację, np. dodając ją do Twojego wpisu.
- Wyloguj się za każdym razem, gdy skończysz korzystać z jakiejś usługi (z poczty, serwisów społecznościowych itp.).
- Zadbaj o czyszczenie ciasteczek. Wykorzystaj ustawienia przeglądarki lub odpowiednich wtyczek (np. CookieMonster). Korzystaj z innych narzędzi pomagających chronić prywatność (Disconnect, Better Privacy).